۲-۱-۲- تغییرات سبک زندگی در فرایند توسعه ابزارهای نوین ارتباطی
امروزه فناوری‌های اطلاعاتی وارتباطی به عناصری بی بدیل در زندگی بشر تبدیل شده اند عصر کنونی را بسیاری عصر انقلاب اطلاعات وارتباطات نامیده اند وسایل ارتباط جمعی پیچیده ترین ابزار القای اندیشه ها وکارآمدترین سلاح ها برای تسخیر آرام جوامع هستند. در چند دهه اخیر با توجه به سرعت سر سام آور پیشرفت ورشد تکنولوژی ارتباطات واطلاعات هر روزه بر پیچیدگی وکارآمدی این ابزارها ووسایل در جهان افزوده می شود امری اجتناب ناپذیر نموده است تصویری که در حقیقت در ذهن خود می سازیم نمایی از ادراک وبرداشت ما از واقعیت محسوس وملموس زندگی است (کوهسار، ۱۳۸۸).
اگر چه پیش از این انسان ها در ارتباطی رودررو با یکدیگر بوده اند ورونق و ترویج روش‌های زندگی از طریق همین ارتباطات رودررو با روندی بسیار کند وضعیف همراه بوده است ولیکن با توجه به فنآوری‌های امروزی می توان به جرات بیان نمود که قدرت مافوق تکنولوژی به جایی رسیده که جوامع بشری بصورت آنلاین با هم در ارتباط بوده وهمین امر باعث شده است تا سبک ها و روش‌های زندگی جدیدی در سطح دنیا در حال چرخش وتغییر باشند. امروزه با پیشرفت ارتباطات جوامع دستخوش تغییرات بسیاری شده اند رسانه‌های همگانی مانند تلویزیون وماهواره در سطح جامعه جایگاهی را اشغال کرده اند که از آن جایگاه بطور فزاینده ای چه در سطح ملی و بین المللی مطرح شده اند. از آنجا که فرهنگ از طریق رسانه‌های جمعی جریان می یاید اشکال متفاوت زندگی توسعه می ابند، در این رابطه می توان گفت رسانه ها بر شیوه‌های زندگی وسلیقه‌های عمومی در جامعه تاثیر می گذارند درحال حاضر به دلیل اهمیت رسانه‌های جمعی به ویژه تلویزیون بیش از هر زمان دیگری تحت بررسی مطالعه دقیق ومنظم قرار گرفته اند از چند دهه قبل به موضوع ارتباطات به ویژه ارتباط جمعی توجه بیشتری شده است وبه رابطه رسانه ها با جامعه وتاثیرات اجتماعی وتعامل آنها تاکید بیشتری نهاده شده است (جعفرزاده پور،۱۳۹۰) .
یکی از تاثیرات امروز رسانه‌های سبز فایل تاثیر آنها بر الگوها و روشها ی زندگی انسان ها است به طوری که بنابر اعتقاد گیدز، رسانه ها با قدرت عظیم فرهنگی خود می توانند بر الگوهای زندگی انسان ها تاثیر بگذارند. الگوهای زندگی بنابر تعریف گیدز می توان به مجموعه ای کم وبیش جامع از عملکرد تعبیر کرد که فرد آنها را به کار می گیرد چون نه فقط نیازهای خود را برآورده می کند بلکه روایت خاصی را هم که برای هویت شخصی خود در نظر گرفته است در برابر دیگران مجسم می کند.( گیدنز، ۲۰۱۰) وامروزه با ظهور ماهواره وگسترش آن در کشور ما سرعت تبادل اطلاعات بیشتر شده وآنها در سطح جهانی تاثیرات خود را به صورت مستقیم وغیر مستقیم برروی استفاده کنندگان آن خواهد داشت به طوری که نقش بسزایی در تبلیغ الگوهای مختلف زندگی دارند که این الگوهای زندگی گسترده تر از الگوهای زندگی است که در کشورما منجر می شود ومهمتر از همه با فرهنگ کشور ما در تعارض است .سبک زندگی از مفاهیمی است که در دنیای امروز از آن استفاده می شود وبه دلیل گستردگی آن رشته‌های مختلف کاربرد دارد (ارمکی وتقی، ۱۳۹۲).
تعین بلندای گام وشتاب حرکت در مسیرجهانی شدن زمانی به درستی میسرمی گردد که جایگاه فعلی (مبدا)موانع فراروی ومقصد به خوبی ارزیابی قرار بگیرند.ارزیابی مرکز تولید علم به ویژه دانشگاه از این منظر اولویتی غیر قابل انکار است با توجه به اینکه فضای اجتماعی در حال تغییرات است وروبه سوی فضای مجازی علمی دارد دیگر فقط بحث دانش نیست بلکه در حجم انبوهی از اطلاعات ودانش آن هم با سرعتی شتابان در سایه تکنولوژی الکترونیکی وفناوری‌های نوین اطلاعات وارتباطات نحوه برخورد واستفاده از دانش و اطلاعت نیز تغییر یافته است امروزه با گسترش رسانه ها وعمومی شدن ماهواره ها ورود سایر وسایل ارتباطی در جوامع بشری مسائل اجتماعی جدید بوجود آمده است و هر روز بیش از پیش به اهمیت استفاده از آنها در زندگی انسان ها افزوده می شود. با مراجعه به آمار وارقام موجود در جهان می توان به این واقعیت پی برد که رسانه‌های جمعی بخصوص تلویزیون بیشترین سهم را در گذراندن اوقات فراغت افراد دارند به طوری که براساس آمار سال ۱۳۸۸ بیش از ۹۰درصد شهروندان تهرانی برای گذراندن اوقات فراغت خود به تماشای تلویزیون می پردازند ،وبه طور کلی بر میزان تماشای تلویزیون به لحاظ حجم وزمان مخاطبان افزوده می شود. (رحیمی نژاد، ۱۳۸۸٫ باتوجه به این امر امروزه درمورد رسانه‌های همگانی از جمله رادیو وتلویزیون ماهواره و امثال آنها مطالعات دقیق ومنطقی ای صورت گرفته است این مطالعات حکایت از اهمیت رسانه‌های جمعی به عنوان یکی از نهادهای اجتماعی دارد . رسانه‌های جمعی در سطح اجتماعی پایگاهی را اشغال کرده اند که از آن جایگاه فرهنگ جریان یافته واشکال سمبلیک ونمادین ریشه دوانده است وتوسعه می یابد به طوریکه می توان گفت رسانه ها برشیوه رفتاری نحوه سلوک وسلیقه‌های عمومی در جامعه وهنجارها اثر می گذارد (لطف آبادی،۱۳۸۹).
سبک زندگی که سبب نمایش هویت وشخصیت افراد در جهان کنونی است از جمله مفاهیمی است که در دنیای امروزه مورد توجه قرار می گیرد.امروزه الگوهای پوشش شیوه‌های تغذیه،ارزش ها،نگرش ها،ورفتارهای انسانی با سرعت هرچه بیشتر تغییر می کنند، وافراد برای انطباق خود با جهان پیرامون خود نیازمند تغییرات زیادی درالگوی مصرف وسبک زندگی خود هستند، بنابراین افراد برای
ارتقا پیوسته، نیازمند آگاهی وبهره گیری از اطلاعات واز طریق رسانه‌های فرهنگی جامعه از جمله سبک زندگی از خود بجای می گذارند . در چند دهه اخیر با توجه به افزایش استفاده از رسانه‌های جمعی در کشورمان شاهد تغییر در مجموعه ای از رفتار،عادات،عقایدوارزش‌های مردم کشورمان باشیم ونبض این تحولات در ورود ماهواره ها به کشورمان است بطوریکه با ورود ماهواره به جامعه سهمی که رسانه ملی اشغال کرده است، به طور قابل ملاحظه ای کاهش پیدا کرده است وبخش اعظمی از آن به برنامه‌های ماهواره اختصاص پیدا کرده است که در این چند سال اخیر با افزایش تعداد شبکه‌های فارسی زبان ماهواره مخاطبان این رسانه در حال افزایش است (رضایی،۱۳۸۹).
۲-۱-۳ - ارزیابی سبک زندگی بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی
سبک زندگی الگوی فعالیت‌های داوطلبانه روزمره زندگی است که تاثیر مهمی بر فعالیت سلامت فرد داشته واز عوامل جمعیت شناختی،محیطی واجتماعی نشات می گیرد، بنابر پیش بینی سازمان جهانی بهداشت ۷۰-۸۰ درصد از میزان مرگ ومیرهای کشورهای توسعه یافته و۴۰-۵۰ درصد ازمرگ ومیرهای کشورهای در حال توسعه به علت بیماری‌های مرتبط با سبک زندگی می باشد. نوجوانی دوره ای بحرانی برای گسترش چاقی واضافه وزن می باشد که با مرگ ومیر در بزرگسالان ارتباط دارد افزایش شیوع چاقی در نوجوانان نتیجه عدم تعادل بین انرژی دریافتی وهزینه‌های انرژی دارد (مارسیا، [۲۴]۲۰۰۹).
در گزارشی که توسط مرکز کنترل بیماری‌های قلب وعروق سازمان جهانی بهداشت در سال ۱۹۸۸اعلام شد کشور ایران از نظر شیوع بالای چاقی دوران نوجوانی یکی از هفت کشور اول جهان می باشد که علت آن تغییر سبک زندگی به خصوص خوردن مواد غذایی با چربی وشکر بالا ومصرف کم فیبر ورژیم غذایی به همراه کاهش فعالیت‌های فیزیکی در این گروه می باشد (غفاری، ۱۳۸۸).
منطبق با بررسی‌های به عمل آمده توسط سازمان ملی جوانان نیز ۵۱درصد از نوجوانان مورد بررسی، سبک زندگی مناسبی نداشته اند.سنین نوجوانی همراه با تغییرات سریع الگوهای رفتاری است این تغییرات نوجوان را در معرض گسترش رفتارهای پر خطر بهداشتی از قبیل عدم تحرک ،عادات تغذیه ای نامناسب ،مصرف سیگار و الکل قرار می دهد که تاثیر آن تا سال ها بعد حتی تا آخر عمر باقی می ماند ودر مفهوم جدید سلامتی افراد در مقابل سلامت خود مسئول بوده وباید سبک زندگی سالمی رابرای خود برگزینند تحقق این امر در گرو برنامه‌های ارتقای سلامتی می‌باشند (فتحی،۱۳۹۲).
تغذیه مناسب وسبک فعال دو مورد از رفتارهای بهداشتی پیشگیری کننده در نوجوانان می باشد مداخله سبک زندگی می تواند در بهبود پیامدهای آنها از جمله کاهش وزن دوره نوجوانی اثر بخش باشد با توجه به این که فقر فرهنگی وکمبود آگاهی می تواند زمینه ساز بسیاری از مشکلات پیچیده وپر هزینه باشد ویکی از روش‌های مبارزه با آن افزایش آگاهی از طریق آموزش است .آموزش شیوه‌های صحیح زندگی امری اصولی واساسی است اثر بخشی برنامه‌های آموزشی بهداشت به مقدار زیادی بستگی به استفاده صحیح از نظریه ها ومدل ها دارد .مدلی که این مطالعه برای ارتقا سبک زندگی در دوران بلوغ دختران نوجوان استفاده شد مدل اعتقاد بهداشتی است این مدل یکی از اولین مدل هایی است که در دهه ۱۹۵۰ برای رفتارهای پیشگیرانه مربوط به سلامت به وجود آمد.در این مدل بر خلاف آموزش سنتی که راه حل‌های پیش آمده را به افراد ارائه داده وبه آنها اجازه تفکر نمی دهد برای ادراک فرد از تهدید ناشی از یک مساله بهداشتی وارزیابی توامان از رفتار توصیه شده جهت پیشگیری یا مدیریت مساله مخاطب قرار می گیرد که از نکات برجسته روش شناسی این مدل محسوب می شود (خواجه نوری، ۱۳۹۲).
در مطالعات زیادی اثر بخشی مدل اعتقاد بهداشتی بر ارتقای آگاهی ونگرش واتخاذ رفتارهای مرتبط با سلامت در گروه های مختلف تایید شده است ودر مداخله آموزشی که (عابدی )در تغییر سبک زندگی بر عوامل خطر ساز قلبی در زنان انجام داده اند نتایج بیانگر آن بود مداخله براساس این مدل توانسته است باعث تغییر سبک زندگی زنان وارتقای فعالیت فیزیکی در آنان شود . در مطالعه (لاگمپن[۲۵] وهمکاران،۲۰۱۱). در کاربرد مدل اعتقاد بهداشتی جهت آموزش به روش معمول وگروه مداخله آموزش مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی دریافت کرده بودند ،نتایج بیانگر آن بود یک ماه بعد مداخله در مرحله پیگیری نمره عملکرد دانش آموزان در گروه مداخله که آموزش مبتنی بر دریافت تحصیلات بود افزایش بیشتری داشت ودر سازمان‌های حساسیت وشدت درک شده ومنافع درک شده رفتار افزایش معنی داری وجود داشت. (هارتون[۲۶]، ۲۰۰۸) در مطالعه نیمه تجربی خود به بررسی تاثیر آموزش تعاملی مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی وآموزش به روش‌های سنتی در ارتباط با سلامت PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) در دختران نوجوان پرداخت در مطالعه او نتایج مقایسه گروه ها قبل یک ماه پس از آزمون نشان داد دانش آموزانی که به روش‌های تعاملی مبتنی برمدل به کار گرفته شده آموزش دیده بودند در پس آزمون درک بالاتری از منافع خود آزمایی PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) داشتند همچنین در این دانش آموزان موانع درک شده خود آزمایی PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) کمتر شده بود .در مطالعه (لطفی وهمکاران، ۱۳۹۱) در بررسی تاثیر آموزش همسالان مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بر رفتارهای تغذیه ای دانش آموزان پسر مقطع ابتدایی نشان داده شد آموزش ازطریق همسالان وبه کارگیری اصول مدل اعتقادی بهداشتی منجر به ارتقای رفتار تغذیه‌ای دانش آموزان شده است.
با توجه به اینکه بیش از نیمی از دختران نوجوان در زمینه تغذیه وفعالیتهای بدنی ورزش سبک زندگی نامطلوب دارند همچنین مطالعه جهت تغییر سبک زندگی بر تاکید بر فعالیت فیزیکی و تغذیه سالم مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی در این گروه سنی انجام نشده است (همت، ۱۳۹۲).
۲-۲- ادراک از خدا
مفهوم خدا تحول وشکل گیری دینداری شخصی درافراد را تعیین می کند در طول دهه گذشته بیش از هر مفهوم مذهبی دیگر مورد بررسی قرار گرفته است.(هاینز،[۲۷]۲۰۰۸). ادراک از خدا (تصویر از خدا )یک مدل کارکردی درون روانی است که فرد خدارا بدان گونه ودر قالب متصور می شود . ادراک از خدا نه فقط کل سازه روانی را نشان می دهد، درجه رشد یافتگی استدلال اخلاقی وبلوغ روانی در نگاهی ژرفتر تمامیت شخصیت فرد باشد در حالی که افکار واندیشه‌های افراد در مورد خدا که مستقیما از آموزه‌های دینی نشات می‌گیرد وبیشتر با ادبیات وسنن دینی منتقل می شوند، اغلب به راحتی توسط یک مصاحبه قابل دست یابی است اما دست یابی به سطح تصور وتصویر افراد از خدا یا همان ادراک از خدا کاری دشوار است. (گاتیس[۲۸] ۲۰۰۸)
ادراک از خدا از دیدگاه روانشناسی یک الگوی شناختی –عاطفی است که از طریق نخستین ارتباطات کودک با افراد مهم زندگی و مراقبینش شکل گرفته است و در سرتاسر زندگی همگام با رشد بلوغ روانی فرد بارها و بارها تجدید می شود. این الگو جهت گیری رفتار واحساس فرد در ارتباط با خدا را هدایت می کند ،به همین خاطر ادراک از خدا مجموعه‌های منسجم از آخرین سطح ادراک فرد در مسائل انتزاعی وامور ماورایی است .همچنین در صورتی که صحبت از شناخت افراد در شخصیت ایشان به میان باشد وبخواهیم سازه ای روانی انتخاب کنیم تا با بررسی آن به بسیاری از ویژگی‌های روانی افراد پی ببریم آنگاه ادراک فرد از خدا وتصویری که وی به آن دست پیدا کرده است بسیار مهم است (لاورنس،۲۰۰۹) این مفهوم در مکتب روانشناسی روابط موضوعی (روابط شی )ریشه دارد (سنت کلر[۲۹]،۱۳۸۸).
۲-۲-۱- ادراک از خدا از نظر علمای مسلمان
بحث ادراک الهی از قرون اولیه اسلامی مطرح بوده چنان که در سخنان اکثر بزرگان دین خصوصا روایت‌های حضرت علی (ع) وامام صادق وبرخی دیگر از صحابه می خوانیم از ادراک الهی وکیفیت ادراک سخن به میان آمده است .(طباطبایی، ۱۳۹۳)
۲-۲-۲ - ادراک در لغت
ادراک در لغت به معنای دریافتن،فهمیدن ورسیدن می باشد . چنان که ادراک الشی یعنی وقت آن رسید وادراک الولد یعنی فرزند بالغ شده وادراک المسئله یعنی مساله را فهمید . در بسیاری از موارد ادراک مترادف با علم معرفت، رویت، لحوق،… بکار می رود، وبه نظر برخی از محققان الفاظی که در انواع ادراک در قرآن کریم به کار رفته است به ۲۰ لفظ می رسد که ظن، حسبان، شعور، ذکر، عرفان، فهم، فقه، درایت یقین، فکر، رای، زعم، حفظ، حکمت، خبره، شهادت، عقل، از جمله آنانند (طبرسی ترجمه بغدادی، ۲۰۱۱).
۲-۲-۳- رابطه علم وادراک
به گفته برخی از دانشوران اگر ادراک در معنای عام آن (حصول صورت شی ونص ناطقه )وعلم در معنای عام آن (حصول صورت شی در عقل )به کار می روند .رابطه علم وادراک تساوی است برخی نیز معتقدند اگر علم به معنای ادراک امور کلی وادراک بر حضور مدرک نزد مدرک به کار رود ادراک به این معنا شامل علم وادراک امور حسی می شود در این صورت بین علم وادراک عموم وخصوص مطلق ورابطه آن دو مانند رابطه نوع جنس است یعنی ادراک جنس وعلم نوع آن است .(سبحانی، ۱۳۹۰)
۲-۲-۴- ادراک امور حسی
گاهی ادراک تنها برای درک امور حسی اطلاق می شود که در این صورت تفاوت این نوع ادراک با علم مانند تفاوت در نوع است که هر دو تحت یک جنس جمع می شوند یعنی ادراک مطلق جنس وادراک حسی وعلم انواع آن می باشد .(سبحانی، ۱۳۹۰)
۲-۲-۵- ادراک به معنای رویت
بسیاری از دانشمندان از جمله شیخ طوسی در تفسیر آیه شریفه (لا تدرکه الا بصار وهویدرک الابصار ) تصریح می‌‌کند که معنای ادراک در آیه همان رویت است ولی غالب دانشمندان اهل سنت ذیل همین آیه تصریح می‌‌کنند که ادراک با رویت تفاوت می‌‌کند، زیرا ادراک به معنای احاطه کامل است وبرخی از دانشمندان تصریح کرده اند یکی از راه های ادراک حسی است وهرگاه ادراک با بصر مقرون شود از آن جز رویت فهمیده نمی شود وسایر حواس نیز این چنین اند .(افضلی، ۱۳۸۸)
۲-۲-۶- مدرک بودن خداوند
همه مسلمانان اتفاق نظر دارند که خداوند مدرک است دلیلی که برای اثبات مدرک بودن خداوند اقامه شده است که خداوند حی بوده وهر موجودی که حی باشد وهیچ آفتی نداشته باشد، سمیع ومدرک است، پس خداوند مدرک است. دلیل دیگر این که ادراک یکی از صفات کمال است واگر خداوند به این صفت متصف نشود وبه ضد آن متصف خواهد شد که نقص ودرباره خداوند محال می باشد، لازم است خداوند به این صفت متصف خواهد شد .شیخ مفید ادراک را علم خداوند به محسوسات دانسته وگفته است خداوند مدرک است یعنی به آنچه به حواس درک می شود عالم است .دلیل چنین است که خداوند بر همه معلومات که مدرکات نیز جز آن است عالم است پس عالم به مدرکات نیز هست ومطلوب همین است (مرعشی نجفی،۱۴۰۵ق).
۲-۲-۷- آیا ادراک از جمله صفاتی است که بتوان آن را به خدا نسبت داد؟
با توجه به آیه شریفه (الا بصاروهو یدرک الا بصار وهو الطیف الخبیر ) مدرک به( اسم فاعل ) از اسماء خداوند است .در قرآن کریم وروایات به اسم الهی «مدرک» تصریح شده وخداوند مدرک است در فعل «یدرک» در آیه شریفه بیانگر همین اسم الهی است (فاضل، ۱۳۸۸).
در معنای ادراک میان متکلمان اختلاف نظر وجود دارد که آن وصف ادراک برای خداوند غیر از علم خداوند به امور کلی وجزیی بوده وصفت دیگری است ویا منظور ،همان علم ومعنایی مترادف با آن است ویا این که مقصود علم خاص خداوند به موجود است، به صورت جزیی وعینی است. بنابراین مقصود از ادراک خداوند شهود اشیای خارجی وتسلط کامل خداوند بر اشیا است، گفتنی است از اطلاق صفات اسمایی که شرع مقدس برآن اذن داده است بر خداوند و اتصال خداوند بر آن ونیز در جایز نبودن اطلاق صفات واسمانی که شارع منع کرد. اختلاف نظر نسبت تنها اختلاف در صفات آسمانی است که از سوی شعارع نه به صورت آشکار معنی شده وخداوندبرجوار این اتعصاف چیزی وارد شده است گروهی دراین باره به توقیفی نبودن صفات واسمای الهی حکم کرده اند یعنی لازم نسبت که حتما درباره یا اسم الهی آیه وروایتی وارد شده باشد بلکه همین قدر که معنای اسم یا صفتی موهوم نباشد وبرای ذات باری تعالی محالی پیش نیاید می‌توان خداوند را به آن اتصال نماید.اما گروهی دیگر صفات واسماء را توفیقی دانستند ومعتقدند که خداوند را تنها به صفات واسمائی می توان خواند که خود خداوند است یا پیامبر وامامان معصوم (ع)وگروه سوم میان صفات واسماء فرق نهاده اند واسما را توفیقی وصفات را غیر توفیقی شمرده‌اند (موسوی خراسانی،۱۳۹۰).
۲-۲- ۸- ادراک خدا از نظر فلاسفه
در فلسفه ارسطو خدا جایگاه واهمیت ویژه ای دارد واز ابتدا در مکتوبات عمومی خود در اثبات وجود مبدا نخستین وهستی خدا کوشیده است .جهانبینی فلسفی ارسطو حاکی از این است که وی فلسفه خود را از جهان فروردین (ناسوت )آغاز می کند وبه جهان فرازین (لاسوت )پایان می دهد هر چند بنیادی ترین مساله متافیزیک ارسطو مساله هستی وجود است . اما از نظر وی موجود به ماهو موجود واقعی خداست .(اوراسیا) جوهر به اعلی درجه است اوراسیای حقیقی نخستین و مطلقا موجود هموست که متافیزیک در جستجوی اوست از این رو مفهوم خدا موضوع هدف وانگیزه همه متافیزیک ارسطویی است (طباطبایی ،۱۳۹۳).
براساس آنچه بیان شد در میابیم اولا : ارسطو اگر بجز جوهر طبیعی جوهر دیگری نباشد علم نخستین همان علم طبیعی خواهد بود ثانیا : عالم هستی در جواهر منحصر به خدا نمی باشد وبجز جوهری وجود دارد که قائم به ذات است زنده ،دانا ، توانا وغیر متحرک وفناناپذیر است البته ارسطو از مبدا اول ونخستین با تعابیر خاص فلسفی خود یاد کرده است که مفسران ومترجمان به مفهوم خدا تعبیر و نفسیر کرده اند (طباطبایی، ۱۳۹۳).
اولین منزل فلسفی وفکری پس از هستی شناسی تامل در مساله خدا وشناخت ذات وصفات افعال اوست این رویه به گذر تاریخ فلسفه در جهان اسلام ودر ستیز فکری فیلسوفان مسلمان بر فراز و فرودها ادامه می یابد وبا نظر به آفاق وانفس تبیین‌های گوناگونی از ادراک خدا تحت عنوان (براهین اثبات وجودی خدا )ارائه می گردد. در آیینه این تبینها می توان تصورات مختلف از خدا را به نظاره نشست زیرا بحث از خدا در تفکر فلسفی غالب حکیمان مسلمان متفرع ومبسوق به مباحث هستی شناسانه ایشان است (کلینی رازی، ۱۳۸۸).
با توجه به اینکه تصور ملاصدرا در زمینه وجود وماهیت با اسلاف خود متفاوت است براهینی هم که در زمینه اثبات وجود خدا توسط او ارائه شده با اقران خودش فرق می کند ملاصدرا سعی می کند ضمن نقل و نقد براهین اثبات خدا به ویژه براهین صدیقین که پیشینیان به او رسیده از منظری صرفا شناختی وبدون اینکه پای دور تسلسل به میان آید وبه گونه هایی که مقدمات برهانش انفسی باشد به طرح واثبات وجود خدا بپردازد در این صورت است که مفاد برهان فقط بیانگر اثبات واجب است نه بیانگر حقیقت توحید (کلینی رازی، ۱۳۸۸ ).
